İdrar Yolu Enfeksiyonu Nedir?

İdrar yolu enfeksiyonu (İYE), kabaca böbrekler, üreter (idrar kanalı) ve idrar kesesinden oluşan üriner sistemin her hangi bir kısmında meydana gelen enfeksiyonlara verilen genel isimdir. İdrar yolları enfeksiyonu üriner sistem enfeksiyonu olarak da anılır.

İdrar yolları enfeksiyonu, süt çocuğu dediğimiz ilk iki yaş grubunda ateş olduğunda ilk akla gelen ve kontrol edilmesi gereken hastalıklardan biridir. Çünkü bu yaş grubunda idrar yolu enfeksiyonları (İYE) tanınmazsa kalıcı böbrek hasarına neden olabilir. Bu sebeple üriner sistem enfeksiyonundan Şüphelenilen durumlarda çocuklardan mutlaka idrar almak gerekir. Bu yaş grubunda özellikle de kızlardan idrar almak zor olabilir. Ancak sabır ve kararlılıkla bekleyip mutlaka idrar alınıp idrar yolu enfeksiyonu ihtimali açısından tetkik etmek gerekir.

İYE, çocuklarda üst solunum yolu enfeksiyonlarından sonra en sık görülen enfeksiyon türüdür. Diğer taraftan İYE,  anatomik yapıları nedeni ile kız çocuklarında erkek çocuklara göre, sünnetsiz erkek çocuklarında da sünnetli olanlara göre daha sık görülmektedir.

İdrar Yolu Enfeksiyonu Nedenleri Nelerdir?

İdrara dışarıdan bir bulaş olmadığı sürece, idrarda zararlı mikro organizmalar bulunmaz dolayısı ile de enfeksiyon görülmez. Buradan da anlaşılacağı üzere üriner sistem enfeksiyonlarının nedeni idrar yollarına dışarından ulaşabilen mikro organizmalardır. Çocuklarda bu enfeksiyonun en yaygın sebebi kakadan bulaşan bakterilerdir. Bu sebeple çocuklarda genital bölge temizliğine çok dikkat etmek gerekir.

İdrar Yolu Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?

İdrar yolları enfeksiyonu belirtileri;

3 aydan küçük bebeklerde;

• Ateş
• Kusma
• Uykuya meyil
• Huzursuzluk
• Beslenme bozukluğu
• Büyüme-gelişme geriliği
• Karın ağrısı
• Sarılık
• İdrarda kan
• İdrarın kötü kokması

3 aydan büyük bebek ve kendini ifade edemeyen çocuklarda;

• Ateş
• Uykuya meyil
• Karın ağrısı
• Kusma
• Beslenme bozukluğu
• Huzursuzluk
• İdrarda kan
• Kötü kokulu idrar
• Büyüme-gelişme geriliği

Kendini ifade edebilen 2 yaş üzeri çocuklarda;

• Sık idrara çıkma
• İdrar yaparken ağrı, yanma
• İşeme bozukluğu bulguları
• İdrar alışkanlığında değişiklikler
• Karın ağrısı
• Yanlarda hassasiyet
• Ateş
• Halsizlik
• Kusma
• İdrarda kan
• Kötü kokulu idrar
• Bulanık idrar şeklinde görülmektedir.

İdrar Yolu Enfeksiyonu Tanısı Nasıl Konur?

Çocuk sağlığı uzmanları yukarıda saydığımız belirtileri gösteren çocuklarda görünen başka bir sebep yoksa idrar tetkiki ve gerekli görürlerse idrar kültürü isterler. Tetkik ya da kültürde zararlı mikro organizma ya da mantara rastlanırsa idrar yolu enfeksiyonu tanısı konur.

Ancak bunun için öncelikle tetkik için çocuğun idrarının alınması gerekir ve bu işlem özellikle de kendini ifade edemeyen küçük çocuk ve bebeklerde özellikle de kız çocuk ve bebeklerde oldukça zor bir işlemdir.

Aşağıda bu işlem için kullanılabilecek yöntemlerden kısaca bahsettik:

İdrar Nasıl Alınabilir?

İdrar bebek ya da çocuklardan 3 şekilde alınabilir.

• İdrar torbası ile en çok kullanılan yöntem. Ancak dışardan mikrop bulaşma ihtimali en çok olan yöntemdir. Bebeğin alt kısmı iyice temizlenip ondan sonra idrar torbası takılmalıdır. Ben özellikle mümkünse yıkandıktan sonra bebeği uyutup torbanın takılmasını öneriyorum. Ardında bebeğin beslenmesini istiyorum. Çünkü beslenmezse idrar çıkaramaz.
• Sonda yöntemi: Doktor ya da sağlık görevlisinin yapması gereken bir işlemdir. Sonucu daha güvenilirdir. Çocuğa uygun büyüklük de sonda yardımıyla üretraya(idrar deliğine) girilerek alınır.
• Mesaneden iğne yardımıyla alınır. Daha çok bebeklerde tercih edilen yöntemdir. Mesanenin dolu olduğu dönemde karın cildinden iğne ile girilerek alınır. Mikrop bulaşma ihtimali olmayan bir yöntemdir.

Bu yöntemler çocuğa ve çıkan sonuçlara göre doktor tarafından belirlenir.

İdrar Yolu Enfeksiyonu Nasıl Tedavi Edilir?

Eğer çocuk ya da bebekte Üriner Sistem Enfeksiyonu tespit edilmişse İdrar kültürü sonucunda çıkan mikrobun hassas olduğu antibiyotik çocuğa verilir. Bu ilaç tedavisi 7 ile 10 gün arasında değişir. Kusması olmayan hastalarda ağızdan antibiyotik şurup verilir.  Ayı küçük olup ateşi yüksek seyreden, ağızdan antibiyotik alamayan vb. çocuk ve bebeklerde hastaya damardan antibiyotik verilir. Tedavi sonrası enfeksiyonun tamamı ile geçip geçmediğini anlamak için tekrar idrar kültürü alınır.

İdrar Yolu Enfeksiyonundan Korunmak İçin Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

Yukarıda da bahsettiğimiz üzere idrar yolları enfeksiyonu, normalde steril olan idrar yollarına dışarıdan zararlı mikro organizma veya mantarların bulaşması sonucu ortaya çıktığından, en önemli önlem çocukların genital bölge temizliğine azami dikkat göstermekten geçer.

Çocukların özellikle de kız çocuklarının genital bölge temizliği titiz ve detaylı şekilde yapılmalı ve yaşı gelen çocuklara genital bölge temizliklerini nasıl yapmaları gerektiği öğretilmelidir. Ayrıca İYE geçiren erkek çocukların sünnet olmaları, koruyucu yöntemlerden biridir.

Son olarak, idrar yolu enfeksiyonu belirtisi gösteren bebek ve çocukları geciktirmeksizin, bir uzmana götürüp enfeksiyon açısından değerlendirilmeleri de enfeksiyon sonucu oluşabilecek daha ciddi durumları önlemek açısından önemlidir.

Edit